Scriptorium
Manuscritos
Debido a la fragilidad de los manuscritos medievales, hemos preferido realizar una copia de los que consideramos más interesantes del archivo de esta Catedral.
En años pasados la D.G.A., a través de su departamento de Patrimonio, escaneó todos los documentos conservados en este archivo, cuyas copias presentamos aquí.
Lo puede encontrar en:
https://dara.aragon.es/opac/app/results/?pa=1&q=RODA+DE+IS%C3%81BENA
Algunos comentarios y transcripciones los hemos tomado del libro de Nuria Grau:
Roda de Isábena en los siglos X-XIII. https://ifc.dpz.es/publicaciones/ver/id/3036

El original se encuentra muy deteriorado. El Papa Alejandro VI, nació en Játiva en 1431, falleció en Roma el 18 de agosto de 1503.

Antifonario: Libro litúrgico de los cristianos de Occidente que contiene las antífonas y los responsorios que se cantan o se rezan en la misa u otros oficios religiosos.

Privilegium Gregorii Papae. XVII. Gregrorius episcopus servus servorum Dei, dilecto in Christo fratri Raimundo rotensi episcopo perpetuam in Domino salutem. Quia officii nostri est quantum per misericordiam Dei possumus omnium ecclesiarum utilitatibus providere, earumque statum apostolico munimine confirmando, tam exterius a perturbatione defendere quam interius tranquillitatis et recti ordinis stabilitate fulcire, preces tuas dilectissime frater Raimunde, quas nobis pro defensione et corroboratione ecclesie tue fudisti, dignum duximus exaudiri. Proinde iusta petitionem tuam ecclesie cui tu preesse105 dinosceris huiusmodi privilegia presentis auctoritatis nostre decreto indulgemus, concedimus atque confirmamus statuentes nullum regum vel imperatorum, antistitum, nullum quacumque dignitate preditum vel quemquam alium audere de his que eidem venerabili loco a quibuslibet hominibus de proprio iure tam donata sunt vel in futurum Deo miserante collata fuerint sub cuiuslibet cause occasioni sue specie minuere vel auferre et sive suis usibus aplicare vel aliis quasi piis de causis pro sue avaritie ex occasione concedere sed cuncta que ibi oblata sunt vel offerri contigerit, tam a te quam ab eis que in tuo officio locoque successerint, perhenni tempore illibata et sine inquietudine aliqua volumus possideri eorum quidem usibus pro quorum sustentatione gubernationeque concessa sunt, modis omnibus profutura. Haec igitur omnia que huius precepti decretique nostri pagina continet, tam tibi quam cunctis qui in eo quo es ordine locoque successerint vel eis quorum interesse potuerit, in perpetuum servanda decernimus. Si quis vero regum, sacerdotum, clericorum, iudicum ac regularium personarum hanc constitutionis nostre paginam agnoscens contra hanc temerario ausu venire temptaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reumque se divino iuditio existere de perpetrata iniquitate cognoscat. Et nisi eaque ab illo sunt {male} ablata restituerit indigna penitentia illicite acta defleverit, a sacratissimo corpore et sanguine Die Domini redemptoris nostri Ihesu Christi alienus fiat, atque in eternam examine districte ultioni subiaceat. Cunctis autem eidem loco iura servantius sit pax domini nostri Ihesu Christi, quatenus et hic fructum bone actionis percipiant, et apud districtum iudicem premia eterne pacis inveniant.

Hoc
est translatum fideliter factum. Sub Christi nomine eius divina clementia. Ego,
Ranimirus, Dei gratia Aragonensis rex, facio hanc cartam donacionis et
confirmacionis domino Deo et Sancto Vincentio et Sancto Raimundo et omnibus
sanctis qui in eadem ecclesia adorantur. Placuit mihi libenti animo et
spontanea voluntate et propter amorem Dei et remissio peccatorum meorum, dono
et concedo domino Deo et sanctis supradictis castrum, ecclesiam et villam quod
dicitur Fontes, cum omnibus suis terminis ab integris, heremis et populatis et
cum omnibus censis vel directaticis quod ad me, regiam personam, ibi pertinet
vel pertinere debet ut hereditas propria sit de Deo et Sancto Vincentio rotensi
et canonicis ibidem Deo servientibus, per secula cuncta, salva mea fidelitate
et de omni mea posteritate per secula cuncta, amen. Et nullus homo vel femina
qui hoc donum suprascriptum inde abstraere vel minuere voluerit cum Datan et
Abiron et cum Iuda traditore sit dampnatus in infernum, amen. Signum regis Ranimiri.
Facta hanc cartam era M C LXX IIII, in mense marcio, in urbe Oscha, regnante me
Dei gratia in Aragonia et in Superarbi atque in Ripacurtia et electus episcopus
in Barbastro et in Rota, et rex Garsia per manu mea in Pampilona, episcopus
Dodo in Oscha, episcopus Santius in Uruniz, comite Arnal Mir in Fontetuba, Pere
Gauzpert in Sancto Stephano, Pere Mir in Bonavarre, Michael de Rada in Petra
Rubea, Fortunio Dat in Barbastro, /Ferrego/ Galindez in Oscha, Ferriz in Sancta
Eulalia, Lope /Ferregones/ in Luarre, Castagne in Buile. Pere Castagne in
Luesia, vicecomitssa domina Taresa in Uno Castello. Ego, Santius de Petra
Rubea, iussu domini mei regis Ranimiri hanc cartam scripsi et de manu mea hoc
signum feci


Leccionario es un libro de coro que contiene las lecciones sagradas.
"es así como, lentamente, van a surgir y a utilizarse los primeros libros litúrgicos, denominados epistolarios, leccionarios, evangeliarios..."
El santoral es el conjunto de las personas veneradas en la Iglesia católica como santos o beatos en una fecha del calendario determinada. Actualmente, la Iglesia católica continúa la costumbre paleocristiana de conmemorar el aniversario de la muerte de los mártires.

BIBLIOGRAFÍA
GRAU QUIROGA, NURIA. Roda de Isábena en los siglos X-XIII. La documentación episcopal y del cabildo catedralicio. 2010. IFC. Zaragoza. https://ifc.dpz.es/publicaciones/ver/id/3036
TOMÁS FACI, GUILLERMO. Cinco documentos reales aragoneses inéditos (siglos XI-XII). Aragón en la Edad Media. Universidad de Zaragoza.
SWANSON HERNANDEZ, REBECA. Tradicions i transmissions iconogràfiques dels manuscrits de la Ribagorça entre els segles X - XII. Universidad de Barcelona.